Nu de paus zich in niet mis te verstane (en zelfs scatologische) woorden heeft uitgesproken over de schandvlek van het misbruik in de Kerk, mag de aandacht verschuiven naar de broodnodige hervormingen die noodzakelijk zijn om deze wantoestanden voorgoed naar het verleden te verbannen.
Het is een open deur intrappen te stellen dat deze hervormingen zowel diepgaand en structureel zullen moeten zijn. De paus stelt in zijn brief aan het Volk Gods dat zij de participatie van elke gedoopte zullen vergen. Een echo van het universele priesterschap van het Godsvolk zoals de concilievaders dat optekenden in Lumen Gentium? In ieder geval een oproep om de klerikale comfortzone (zelf mede oorzaak van het probleem) te verlaten.
Er gaan reeds bisschoppelijke stemmen op die aansturen op een snelle bisschoppensynode over het leven van de clerus. Een dergelijke synode zou zeker niet onverdienstelijk zijn om de eerste, hoge nood te lenigen. Zeker niet als ze wordt voorafgegaan door een presynode waarin slachtoffers en deskundigen hun inbreng kunnen verzekeren.
Alleen zal zelfs een uit de kluiten gewassen exhortatie als besluit van een synode in deze niet volstaan.
Waarom? Omdat de vraagstelling die volgt uit de huidige crisis verder en dieper gaat dan wat zelfs ingrijpende structurele maatregelen kunnen beantwoorden. De problemen betreffen immers niet alleen de structuur van de lokale kerk, maar ook de mentaliteit zelf van haar gewijde bedienaars.
Iedere bedrijfsleider weet dat er niets moeilijker en uitdagender is dan het wijzigen van een bedrijfscultuur. Zelfs de best bedoelde bedrijfsrichtlijnen blijven dode letter als ze niet gedragen worden door een juiste mentaliteit onder de medewerkers.
Mentaliteit heeft ook steeds te maken met zelfverstaan en dus identiteit. Om op dat niveau vrij te kunnen nadenken en een volgende stap in de Traditie te onderscheiden, volstaat een (buitengewone) bisschoppensynode niet (CIC 343). Dergelijke oefening vereist immers een mandaat dat wortelt in het hoogste gezag dat de Kerk kent. En dus een oecumenisch concilie (CIC 337).
Een dergelijke universele kerkvergadering organiseer je uiteraard niet holder de bolder. Dat duurt jaren. Johannes XXIIII kondigde het Tweede Vaticaans Concilie aan in januari 1959, haast vier jaar voor het in oktober 1962 effectief van start ging. Het duurde vervolgens drie jaar alvorens Paulus VI het afsloot. Hervorming ten gronde vergt tijd.
Hoe tijdig zou het zijn indien paus Franciscus in 2019, exact zestig jaar na zijn heilige voorganger, een nieuw “aggiornamento” zou aankondigen?
留言