Paus Franciscus heeft het nieuwe jaar 2021 toegewijd aan de heilige Jozef. “Patris corde”, zo klinkt de titel van de pauselijke brief: “het hart van een vader”. En dat was Sint-Jozef ten voeten uit: een vader. Nochtans weten we niet heel veel over de historische figuur van Jozef. De Bijbel is uiterst karig met informatie over hem. In tegenstelling tot Maria lijkt Jozef eerder een bijrolletje te spelen in het leven van Jezus. Maar niets is minder waar! Jozef vervulde een belangrijke rol in het leven van Jezus als kind en als adolescent. En hij kan ons allen inspireren om een vaderlijk hart te ontwikkelen. Laten we even inzoomen op drie fragmenten uit het Bijbelse leven van Sint-Jozef. We kunnen die momenten samenvatten met drie spaakwoorden:
zorgzaamheid, voorzichtigheid en verantwoordelijkheid.
Jozef was vooreerst een zorgzame vader. Zo wordt hij trouwens afgebeeld in het kerststalletje: bezorgd om dat pasgeboren kindje en diens moeder, een kwetsbare jonge vrouw. De zorgzaamheid van Jozef is onvoorwaardelijk: hij gaat er helemaal voor. En dat was helemaal niet evident, gezien de bijzondere omstandigheden waarin Jezus het leven zag.
Jozef was een timmerman, zo leert ons de Bijbel. Een schrijnwerker dus. Schrijnwerkerij is een ambacht, meer nog: een kunstambacht. Schrijnwerkerij is precisiewerk. Het vraagt berekening, kennis, vaardigheid, handigheid. Kortom toewijding. Het is niet ondenkbaar dat Jezus de kunstambacht van zijn vader heeft geleerd. Samenwerken als vader en zoon in hetzelfde atelier, onder hetzelfde dak. De voorbije maanden hebben vele ouders en gezinnen een soortgelijke situatie meegemaakt: de sluiting van de scholen tijdens de lockdown. Geen kinderen meer naar school, geen kinderen meer bij opa en oma. Plots iedereen thuis, vaak iedereen op de computer: online lessen en telewerken. De nieuwe norm. Het vroeg van ouders en kinderen veel creativiteit, veel inspanning, veel geduld en soms veel verdraagzaamheid. Het vroeg toewijding en zorgzaamheid. Een eerste typische karaktertrek van het vaderhart van Jozef.
Een tweede dramatisch fragment uit het leven van Jozef is zonder meer de vlucht naar Egypte. Eerst was er voor het gezin van Nazareth geen plaats in de herberg en nu is er voor hen ook geen plaats meer in hun land. Het was er te gevaarlijk. De wreedaardige koning Herodes wilde alle pasgeboren jongens laten vermoorden. Dat kon Jozef als vader niet laten gebeuren! Hij ontfermde zich over het kind Jezus en zijn moeder en vluchtte naar het veilige Egypte. Hier toont Jozef zich als een voorzichtige vader. De voorzichtigheid van de vader betekende de redding van het hele gezin. Voorzichtigheid. We weten er intussen alles van! De voorbije maanden en weken namen we allemaal de vlucht: we vluchtten voorzichtig in de cocon van onze eigen bubbel, ons eigen gezin, ons eigen huis. We kunnen niet anders. Buiten is het gevaarlijk. Het wrede virus laat niemand ongemoeid, zoals die wrede koning Herodes niemand ongemoeid liet. Voorzichtigheid was een vaderlijke deugd van Jozef. En voor ons niet alleen een deugd, maar ook een plicht. Een morele en sociale plicht.
En dan is er nog het laatste fragment uit het leven van Jozef. Het is meteen ook zijn finale optreden in de Bijbel, want daarna verdwijnt hij uit het vizier. Niemand kent de verdere koers van zijn aardse leven. Jozef, Maria en de twaalfjarige Jezus bevinden zich in de grote stad Jeruzalem. Een wereldstad, een metropool. En bij de terugkeer naar huis blijkt Jezus verdwenen. Paniek, wanhoop, ongerustheid. En wat Jozef betreft: verantwoordelijkheid. “Wat waren je vader en ik ongerust”, zo klinken de woorden van Maria wanneer ze Jezus uiteindelijk terugvinden in de grote stad. Samen met Maria nam Jozef zijn verantwoordelijkheid op als vader. Hij ging op zoek naar Jezus en bleef zoeken tot hij Hem gevonden had.
Vele mensen zijn de voorbije maanden en weken kostbare dingen verloren door de coronacrisis. Sommigen hun werk of hun zaak. Anderen hun vertrouwde leefwereld: geen bezoek in bejaardenhuizen, geen contacten tussen kleinkinderen en grootouders, helemaal alleen in een ziekbed, helemaal alleen moeten sterven. Zoveel eenzaamheid. En zovelen wereldwijd verloren een dierbaar persoon: echtgenoot of echtgenote, vader of moeder, grootvader of grootmoeder, broer of zus, vriend of collega en zelfs zoon of dochter. Maar tegelijk hebben zovelen zich verantwoordelijk gedragen, net zoals Jozef deed in zijn tijd. Verantwoordelijkheid voor ons gezin, onze familie, vrienden en buren. Verantwoordelijkheid voor ons werk en onze studie. Verantwoordelijkheid voor onze eigen gezondheid én zo voor die van onze naasten. Velen hebben hun verantwoordelijkheid genomen in de gezondheidszorg: voor ons! Velen hebben hun verantwoordelijkheid genomen in de wetenschap: voor ons! Zoveel verantwoordelijkheid op de smalle grens tussen leven en dood omwille van de toekomst. En we zullen nog een hele tijd onze collectieve verantwoordelijkheid moeten nemen.
De heilige Jozef is een betrouwbare gids als u in de navolging van Jezus, de Zoon van God, wil gaan staan. Hij kan u leren om zorgzaam, voorzichtig en verantwoordelijk in het leven te staan. Hij kan u inspireren om heilig te worden door het volbrengen van je dagelijkse plichten, door gewoon te doen wat je dient te doen!
Nog een zalig kerstmis aan alle parochianen! - Priester Tim
Comments